„Polska albo będzie trzeźwa, albo wcale jej nie będzie”
Bł. ks. Bronisław Markiewicz

W sobotę 30 września 2023 r. w Instytucie Teologiczno-Pastoralnym w Rzeszowie im. św. biskupa Józefa Sebastiana Pelczara przy ul. Witolda w Rzeszowie, z inicjatywy ks. Grzegorza Kota – diecezjalnego duszpasterza trzeźwości i osób uzależnionych i jednocześnie prezesa Fundacji „Pomagam bo Kocham” im. bł. ks. Władysława Findysza, odbył się Archidiecezjalny Kongres Krucjaty Wyzwolenia Człowieka "Ku trzeźwości narodu – wezwani do działania". Wzięli w nim udział: osoby duchowne, członkowie środowisk trzeźwościowych, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, Ruchu Światło-Życie, nauczyciele, oraz ci, którym leży na sercu trzeźwość naszego narodu. Do wygłoszenia konferencji zaproszono: ks. bp. Tadeusza Bronakowskiego - przewodniczącego Zespołu ds. Apostolstwa Trzeźwości Komisji Episkopatu Polski, ks. prof. Piotra Kulbackiego, ks. dr Jana Kobaka, Panią Bernadetę Frysztak – wicestarostę Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego, oraz prof. SWWS Krzysztofa A. Wojcieszka.

Konferencję poprzedziła Msza św. w Kaplicy Seminaryjnej pw. Chrystusa Najwyższego Kapłana, której przewodniczył  diecezjalny duszpasterz bp Jan Wątroba w koncelebrze z biskupem Tadeuszem Bronakowskim, ks. Piotrem Kulbackim i 8 kapłanami. Słowo Boże wprowadzające w tematykę konferencji wygłosił bp. Tadeusz Bronakowski, który nawiązał do czytań z dnia a ponadto przypomniał słowa Kardynała Stefana Wyszyńskiego, że: To Jezus, Bóg życia wzbudza w nas szlachetną chęć życia i zachęca do wydobycia się ze zniechęcenia. Zachęca do walki, pracy i wysiłku. I dodawał: warto żyć, warto się trudzić, warto cierpieć by żyć dla Boga i bliźnich. Warto zabiegać o lesze jutro. Warto jest odnowić oblicze ziemi.

Część konferencyjną rozpoczął słowem wstępnym biskup ordynariusz diecezji rzeszowskiej Jan Wątroba, który powitał wszystkich zebranych na kongresie i  nawiązał do Sługi Bożego ks. Franciszka Blachnickiego, jako twórcy Krucjaty Wyzwolenia Człowieka: To ona zaprasza nas wszystkich do walki o „wolność od” i „wolność do”. Dzisiaj na tym kongresie skupimy się głównie na wolności od alkoholizmu, jako najbardziej niebezpiecznego uzależnienia. Jednak w haśle tego kongresu jest wezwanie do działania, wolność w dążeniu do zaangażowania się na rzecz walki z uzależnieniem alkoholowym - mówił ks. biskup - „Ku trzeźwości narodu – wezwani do działania” niech wam Pan błogosławi, a prelegentom życzę światła Ducha Świętego.

Ks. bp. Tadeusz Bronakowski w swojej konferencji nt.: „Dlaczego Narodowy Program Trzeźwości” wykazał cel jaki wytycza program w perspektywie 25 lat. Wdrożenie w życie założeń Narodowego Programu Trzeźwości wymaga mobilizacji całego społeczeństwa i podjęcia wielu działań. Do najważniejszych należą: pozyskanie autorytetów społecznych, lokalnych i ogólnopolskich; edukacja publiczna na dużą skalę; aktywizacja instytucji i ruchów; dokonywanie systematycznej i ciągłej diagnozy stanu problemów alkoholowych w Polsce; promocja medialna i środowiskowa dojrzałej i świadomej abstynencji – i mówił  m.in. „Powstrzymywanie się od alkoholu przynależy do cnoty umiarkowania, o którym Katechizm Kościoła katolickiego mówi, że pozwala opanować dążenie do przyjemności i zapewnia równowagę w używaniu dóbr stworzonych, zapewnia panowanie woli nad popędami i utrzymuje pragnienia w granicach uczciwości”.

Po krótkiej przerwie prof. SWWS Krzysztof A. Wojcieszek w swej konferencji pt.: „Ekonomiczne skutki używania napojów alkoholowych” wskazywał na pozorne zyski płynące ze sprzedaży alkoholu. Tymczasem okazuje się, że z nadużywaniem napojów alkoholowych wiążą się liczne straty ekonomiczne. (…) Trudno oprzeć się wrażeniu, że obrót alkoholem generuje zyski, w tym również dla państwa. Przez wiele lat odsetek takich zysków w budżecie państwa był utajniony, ponieważ był wysoki. Tymczasem o ile można mówić o zyskach producentów czy handlowców, to nie da się tego powiedzieć o państwie – czyli nas wszystkich. To państwo  musi pokrywać przynajmniej część strat ekonomicznych związanych nieuchronnie ze spożywaniem napojów alkoholowych. Jest to usuwanie skutków wypadków, uszkodzeń mienia, chorób i utrzymaniem służb, które zapewniają bezpieczeństwo. Ścisłe badania i oceny wskazują na to, że w ekonomicznym bilansie przeważają straty nad wpływami. Większość źródeł szacuje stosunek zysków do strat jako 1 do 3. Czyli, na każdą złotówkę „zarobioną” przez państwo przypada przynajmniej 3 złote strat.

Kolejnym prelegentem była wicestarosta Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego Pani dr Bernadeta Frysztak, która w swojej konferencji pt.: „Odpowiedzialność samorządu lokalnego a trzeźwość” Skupiła się na działaniach samorządu lokalnego. Jednym z takich działań mających niewątpliwy wpływ na wielkość spożycia napojów alkoholowych jest uchwalenie przez Radę Gminy maksymalnej liczby zezwoleń, osobno na piwo, wino i wódkę. Innym działaniem mającym wpływ na wielkość spożycia napojów alkoholowych jest uchwalenie przez Radę Gminy zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Kolejnym działaniem mających dość duży wpływ na wielkość spożycia napojów alkoholowych jest możliwość uchwalenia przez Radę Gminy ograniczenia w godzinach nocnych sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycie poza miejscem sprzedaży. Ograniczenia te mogą dotyczyć sprzedaży prowadzonej między godziną np. 22.00 a 6.00”.

Cała polityka samorządu wobec alkoholu i narkotyków prowadzona jest na podstawie przyjmowanego uchwałą Rady Gminy – „Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii”. Samorząd poprzez poznanie problemów środowiska może wprowadzać środki zaradcze i naprawcze - mówiła w swoim wystąpieniu Pani Starosta. Stąd samorząd ma za zadanie zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych. Dla mnie bardzo ważne wsparcie to to adresowane do rodzin, aby zapobiec przemocy w rodzinie ale także pomocy psychospołecznej, prawnej, która jest świadczona przez samorząd miasta i gminy.

Z kolei ks. dr Jan Kobak w konferencji pt.: „Relacje w rodzinie a trzeźwość” skupił się na czynnikach, które odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu osobowości członków rodziny, w zaspokajaniu potrzeb, kształtowaniu postaw, oczekiwań, w istocie i zakresie podejmowanych działań. Być trzeźwym człowiekiem, to być człowiekiem wolnym w realizacji postawy miłości, odwadze budowania prawdziwego człowieczeństwa, w stawianiu czoła przeciwnościom na drogach realizacji dążeń do szlachetnych celów – mówił prelegent – Czynnikiem najsilniej budującym pozytywne postawy wobec trzeźwości, a także chroniącym przed uzależnieniem, zarówno małżonków jak i dzieci jest relacja wzajemnej miłości małżonków oraz miłości pomiędzy rodzicami i dziećmi tworzące nową wartość nazwaną przez sługę Bożego ks. Franciszka Blachnickiego „Nową Kulturą”. (…) Polega ona na uwolnieniu człowieka od wszystkiego, co poniża jego godność, oraz na rozwijaniu wartości osoby i wspólnoty we wszystkich dziedzinach życia. Realizuje się je na trzech płaszczyznach:

1. Szczegółowej – są to konkretne wymagania, które w pracy nad sobą mogą prowadzić do wzrastania w wolności Dziecka Bożego. Także w wymiarze rodzinnym i wspólnotowym.
2. Ogólnej – czyli wyzwolenie z charakterystycznych problemów współczesnego człowieka: dehumanizacji, uprzedmiotowieniu człowieka, zamachu na jego wolność i godność.
3. Fundamentalnej – wyzwolenia człowieka z niewoli szatana, grzechu, lęku z zakłamania – może tego dokonać jedynie Chrystus mocą swego Ducha. Każda konkretna posługa zmierzająca ku wyzwoleniu musi być wszczepiona w zbawcze dzieło Chrystusa.

Ksiądz dr hab. Piotr Kulbacki w swoim wystąpieniu nt.: „Kluczowa rola parafii w kształtowaniu trzeźwej obyczajowości” wskazał na problem spotkań rodzinnych ściśle związanych z uroczystościami o charakterze religijnym jak sakrament małżeństwa, chrzest, oraz święta Bożego Narodzenia i Wielkanocne. Z nauczania Kościoła wynika jasno, że alkoholizm jest złem moralnym wyrządzającym wielkie szkody społeczne w rodzinach objawiając się w przemocy, przestępstwach i wykroczeniach względem obowiązującego prawa. Etyczny wymiar dobrowolnej abstynencji nie stanowi moralnego przymusu. Nie ma również wyższej oceny etycznej niż niewielkie używanie alkoholu, jak też nie jest potępieniem tych, którzy „w sposób godny chrześcijanina i katolika używają czasami napojów alkoholowych” – mówił m.in. ks. Piotr -  Jednak trzeba podkreślić, że człowiek zachowujący umiar w jego używaniu reprezentuje postawę neutralną wobec problemu alkoholowego i stąd wysoka wartość całkowitej abstynencji – bowiem jest skutecznym środkiem przeciwstawienia się obyczajowi spożywania alkoholu przy każdej nadarzającej się okazji.

Po części konferencyjnej uczestnicy kongresu mieli możliwość zadania pytań prelegentom i w ten sposób rozpoczął się panel dyskusyjny, dzięki któremu można było uszczegółowić problematykę podnoszoną w poszczególnych konferencjach.

Na zakończenie odśpiewaliśmy hymn KWC „Serce wielkie nam daj” a bp Tadeusz Bronakowski stwierdził, że od krzewienia trzeźwości zależy przyszłość Ojczyzny oraz wszystkie ambitne plany społeczno-gospodarcze. Realizacja Narodowego Programu Trzeźwości jest wielką szansą na lepsze życie Polaków. Jest to ratunek przed dramatycznymi skutkami nadużywania alkoholu a zwłaszcza przed tragedią alkoholizmu i jego wyjątkowo bolesnymi konsekwencjami dla poszczególnych osób, ich rodzin i całego społeczeństwa. Dzięki trzeźwości Polacy będą mogli cieszyć się nie tylko zewnętrzną, ale także wewnętrzną, duchową wolnością. Ksiądz biskup błogosławiąc uczestników kongresu, jednocześnie wezwał nas do działania na rzecz trzeźwości.

Formalnym organizatorem kongresu było Stowarzyszenie DIAKONIA Ruchu Światło-Życie, które jest realizatorem zadania zleconego przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, w ramach Narodowego Programu Zdrowia. Natomiast organizatorem rzeszowskiego kongresu  była Fundacja „Pomagam bo Kocham” im. bł. ks. Władysława Findysza, Diecezjalne Duszpasterstwo Trzeźwości i Osób Uzależnionych oraz Diakonia Wyzwolenia Ruchu Światło-Życie diecezji rzeszowskiej. Część konferencyjną poprowadziły panie Magdalena Bukała oraz Monika Nizioł.

Dziękujemy ks. Andrzejowi Cyprysiowi - dyrektorowi Instytutu Teologiczno-Pastoralnego, za udostępnienie pomieszczeń instytutu oraz za życzliwe przyjęcie wszystkich uczestników.

Wojciech Trojanowski